TÜBİTAK tarafından, doğal gaz kaçaklarını tespit eden ‘Robot Göz’ adlı bir proje geliştirildi. Proje, “Boru İçi Denetleme Robotu”yla, hatlardaki doğal gaz kaçakları anında saptama yeteneğine sahip. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, konuya ilişkin Twitter hesabından videolu paylaşımda bulundu ve şu ifadeleri kullandı:
2017’de İstanbul Gaz ve Doğalgaz Dağıtım AŞ (İGDAŞ) için TÜBİTAK’ın başlattığı projede ‘Robot Göz’ doğal gaz hatlarındaki arıza ve kaçakları tespit ediyor. Böylece milyonlarca lira tasarruf sağlanacak. İstanbul hizmetten de teknolojiden de geri kalmayacak.
Robot Göz, üzerindeki 900 sensörle tespit yapacak
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamaya göre, Robot Göz, İGDAŞ için Türk mühendislerce tasarlandı. TÜBİTAK RUTE tarafından 4 yıllık çalışmanın sonucunda geliştirilen proje, üzerinde bulunan 900 sensörüyle doğal gaz borularındaki gaz kaçaklarını tespit edecek.
TÜBİTAK RUTE Müdürü Mehmet Ali Çimen, açıklamada proje fikrinin 2017’de İGDAŞ tarafından kendilerine getirildiğini belirtti. Robot Göz’ün, İGDAŞ’ın 12 ve 16 inçlik 545 kilometre uzunluğundaki hattında denetim yapacağını bildiren Çimen, bu teknolojinin benzerinin sadece ABD’de olduğuna işaret etti.
Çimen, proje hakkında “Normalde bunları kiralıyorsunuz ve kilometre başına ücret ödüyorsunuz. Şu anda biz bu teknolojiye sahip olarak dışa bağlılığı ortadan kaldırmış oluyoruz. Bunun ötesinde hem bölgemize hem de dünyaya bu robotla kiralama yoluyla hizmet verebilir hale geliyoruz. Robotumuz aynı zamanda haritalama yapabiliyor. Gittiği borunun içerisinde nereden geçtiğini söyleyebiliyoruz. Deprem anında boruların depremden sonra kullanılıp kullanılamayacağını, yer değiştirip değiştiremediğini de bu robotla öğrenebileceğiz” ifadelerini kullandı.
2 buçuk kilometrelik kablosuz haberleşme testi başarıyla sonuçlandı
TÜBİTAK Robotik Akıllı Sistemler Grubu Baş Uzman Araştırmacısı ve Proje Yürütücüsü Dr. Hüseyin Ayhan Yavaşoğlu da Robot Göz’ün boru içerisindeki 2 buçuk kilometrelik kablosuz haberleşme testini başarıyla tamamladığını aktardı. Yavaşoğlu, Robot Göz’ün en önemli özelliği olan “manyetik akım kaçağı sensörü”nü ve robotun detaylarını ise ise şu sözleriyle açıkladı:
Robot Göz’ün kalbi burası. Üzerinde 900 sensör var. Bu sensörlerle hem boru içerisindeki hem de dış yüzeyindeki kusurları tespit edebiliyoruz. Robot Göz, 9 modülden oluşuyor. Yılansı bir yapısı var. Yönelme, dönme hareketleri yapabiliyor ve karmaşık şehir boru hatlarında bu yapısı sayesinde rahatlıkla hareket edebiliyor. Kamera modüllerinde lazerlerimiz var. Çember şeklinde lazer yansıtıyoruz. Bu lazerin değişimini inceleyerek borularda deformasyon var mı? Bunları tespit etmiş oluyoruz. Tamamen kablosuz olan Robot Göz, kamera modüllerindeki antenler sayesinde boru içerisinden haberleşiyor. Bu zor bir robot projesi çünkü içerisinde 247 elektronik kart ve 3 mikrobilgisayar var. Bu projenin en zor taraflarından bir tanesi de çalışacağı ortamın çok zorlu olması. Akış varken robotun operasyon yapması gerekiyor. Akışa karşı hareket edebilecek 30 bara kadar basınç altında çalışacak robotik sistem geliştirmeniz gerekiyor.
Bu projede 20’den fazla Türk mühendis çalışmakta
Projenin Türk mühendisler tarafından geliştirildiğini de vurgulayan Yavaşoğlu “Bunun yerli mühendisler tarafından geliştirilmiş olması gurur verici. 20’nin üzerinde Türk mühendis bu projede çalışıyor. En kısa zamanda robotumuzu canlı hatta kullanmak için çalışmalara devam ediyoruz.” şeklinde konuştu.
TÜBİTAK Baş Uzman Araştırmacısı, Robotik Akıllı Sistemler Grubu Lideri Dr. Yusuf Engin Tetik de Robot Göz’den elde edilen verilerin operasyon sonrası ele alındığını kaydederek, “900 farklı sensörden alınan veri, robotun kendi içerisinde bir kayıt mekanizmasında tutuluyor. Operasyon sonrasında işleniyor. Hatalar daha sonra bulunuyor.” bilgisini paylaştı.
